Voor veel ouders van kinderen met autisme is de zomervakantie een flinke uitdaging. Zes weken lang valt de vertrouwde structuur van school weg — en juist structuur, ritme en duidelijkheid zijn essentieel voor kinderen met autisme. Hoe zorg je ervoor dat deze weken prettig en hanteerbaar verlopen voor je kind én voor jezelf?
Vakantie of thuisblijven?
Gaan jullie op vakantie? Blijven jullie thuis? Gaat je kind op zomerkamp of doen jullie dagjes uit? Wat jullie ook kiezen: een goede voorbereiding is essentieel.
Als je op vakantie gaat:
Bekijk samen van tevoren beelden van de accommodatie en omgeving.
Zoek uit wat er in de buurt te doen is.
Vermijd drukke campings en toeristische hotspots om overprikkeling te voorkomen.
Zelfs een dagje uit kan voor een kind met autisme al overweldigend zijn. Het onbekende verloop van de dag kan spanning oproepen. Toch is het waardevol om je kind, met de juiste voorbereiding, uit zijn of haar comfortzone te halen. Dat helpt sociale isolatie te voorkomen.
Structuur aanbrengen met een dagrooster
Een duidelijk weekschema biedt houvast. Maak ruim van tevoren een weekkalender met dagrooster:
Noteer alle afspraken, activiteiten, vertrektijden, locaties, terugkomsttijd.
Gebruik picto’s, tekeningen, foto’s of tekst – afhankelijk van wat het beste bij je kind past.
Houd zoveel mogelijk het dagelijkse ritme aan, zoals vaste eet- en slaaptijden.
Betrek je kind bij de plannen: bespreek wat jullie willen doen, wat leuk en haalbaar is voor iedereen, en laat je kind meedenken over de invulling van de vakantie.
Reizen met kinderen met autisme
Gaan jullie naar het buitenland? Denk dan aan:
Hoe jullie reizen: auto, boot, vliegtuig?
Hoelang de reis duurt kan je met behulp van een visuele tijdlijn maken.
vertrek → rijden → snack → toiletpauze → verder rijden → aankomst.
Maak gebruik van een zandloper of een Time Timer. Maak een kaart met het aantal vakjes dat je mag doorstrepen na elk half uur.Neem vertrouwd speelgoed, boeken of elektronica mee voor onderweg.
Plan regelmatig pauzes in, zeker na een lange autorit.
Bereid je vliegreis voor met behulp van de website Vliegen met autisme en De Hidden Disabilities Sunflower.
Beloningssystemen kunnen helpen tijdens lange reizen. Geef bijvoorbeeld elk uur een kleine beloning, zoals een stickerboek waarbij je de stickers per uur uitdeelt, fidgets, compliment of snack.
Gebruikt je kind medicatie zoals methylfenidaat (bijvoorbeeld bij ADHD)? Vergeet dan niet een medisch paspoort en eventueel een Schengenverklaring aan te vragen bij je apotheek, als je naar het buitenland gaat.
De juiste accommodatie kiezen
Kies een vakantieplek die past bij jullie gezin. Denk aan:
Ruimte: kinderen die snel overprikkeld raken, hebben een rustige plek nodig om zich terug te trekken.
Aparte slaapkamers: als je kinderen slecht samen slapen, kan dat veel rust opleveren.
Taalbarrières: in het buitenland kan een onbekende taal onzekerheid en frustratie oproepen. Houd daar rekening mee. Onze zoon dacht dat de kinderen die Frans tegen hem spraken boos op hem waren, waardoor hij telkens gefrustreerd naar de tent terugkwam.
Er bestaan ook gezinsvakanties met begeleiding, speciaal gericht op kinderen met autisme. Dat kan voor sommige gezinnen een uitkomst zijn.
Activiteiten afstemmen op individuele behoeften
Niet ieder kind houdt van dezelfde dingen. Overweeg af en toe te splitsen:
Eén kind naar een pretpark met een ouder.
De andere kinderen thuis of ergens anders.
Voor pretparken kan een Autipas (verkrijgbaar via de NVA) handig zijn. Deze pas biedt soms voordelen zoals voorrang bij attracties of toegang tot rustruimtes.
Thuisblijven? Ook dan is structuur belangrijk
Gaan jullie niet op vakantie? Probeer dan toch regelmatig iets te ondernemen:
Een dagje strand, een boswandeling, het zwembad of een logeerpartijtje bij opa en oma.
Plan deze activiteiten net zo zorgvuldig in als een echte vakantie.
Ook hier helpt een weekkalender en dagplanning om overzicht te bieden. Benoem duidelijk: wie, wat, wanneer, waar en hoe.
Hoe lastig het soms ook is: het is belangrijk om de leefwereld van je kind stap voor stap te vergroten. Nieuwe ervaringen zijn spannend, maar ook leerzaam. Zo ontdekt je kind wat hij of zij leuk vindt, en ontwikkelt het meer zelfvertrouwen.
Met voldoende voorbereiding, duidelijke communicatie en realistische verwachtingen kan ook de zomervakantie een waardevolle en fijne tijd worden voor het hele gezin
Met hartelijke groet,
Petra Dekker
Regiocoördinator Mama Vita