24-08-2016 Verslag gesprek met Alex, Lucas en Penny terug in Nederland
In aanwezigheid van een vriend van Alex: gespreksleiding Katinka Slump
Achtergrond: Alex was in Nederland jarenlang thuiszitter, kon geen passend onderwijs vinden. Het gezin is toen met vader, moeder Penny en broertje Lucas geëmigreerd naar Amerika. Daar kon Alex binnen enkele maanden voltijds naar school. Vanavond vertellen ze over de verschillen tussen Nederland en Amerika.
Katinka: Niet de minsten hebben geprobeerd om Alex in Nederland te helpen. De staatssecretaris, de baas van de jeugdzorg in Amsterdam, Ingrado, Gedragswerk… Hij heeft vanavond gegeten met Paul van Meenen van D66 en Alex heeft hem uitgelegd wat leerrecht is in vergelijking met leerplicht.
Wat is er zo anders in Amerika, Alex…
Alex: Men denkt in oplossingen; Hoe kunnen we je helpen (ook thuis)
Ze vragen ook de mening aan kinderen; Ze maken dat school leuk voor je is
Katinka: In Nederland heb je vaak van school gewisseld, kon je een uurtje per dag (of week?) op school komen. En heb je vaak in de media moeten vertellen dat je een thuiszitter was. Hoe kijk je daarop terug?
Leren is leren, moet je doen. Maar het moet wel leuk blijven. Zelfs bij het uitleggen vragen ze in Amerika of ze je kunnen helpen.
Het is leuk als je gewaardeerd wordt.
Katinka: Wat gebeurt er als je gewaardeerd wordt?
Alex: Ik voelde me super welkom
Katinka: doosje met drie angsten..
Angst 1: twee vlaggen symboliseren de situatie van de zeiljongens waar Katinka voor had gevochten en daarbij de grenzen van het onderwijs had opgezocht (les op een boot buiten Nederland). Haar angst was dat de jongens zouden verdrinken….en dat zij daar de schuld van zou krijgen.
Het is goed om een stap te zetten (zoals emigreren naar Amerika) als je ongelukkig bent en niet te blijven zitten. Hoe vond jij dat Alex?
Ik vond het moeilijk om mijn vrienden achter te laten als je niet zeker weet dat het goed gaat. Maar ik denk dat dit wel de goede beslissing is op de lange termijn. Het is belangrijk om te leren. In Amerika houden ze rekening met je, geven je opties om uit te kiezen.
In Nederland ben ik een jongen met autisme. In Amerika ben ik een gewone jongen. Kinderen lieten me ook welkom voelen: ik werd in de eerste week al uitgenodigd voor verjaardagsfeestje (dat was in Nederland in 4 jaar niet gebeurd)
Katinka: In Nederland kon je heel kwaad worden, hoe gaat dat in Amerika?
Als ik erg kwaad word op school dan mag ik naar een sportkamer met gewichten of rennen op een loopband. Er gaat een begeleider mee. Maximaal 5,10 of 15 minuten (en moet ik later inhalen omdat het ik in die tijd niet kan werken)
Ik zit in een klas van 16 leerlingen met 2 meesters(een in morgen, een in middag) en per tafel met vier kinderen is er ook een begeleider
Ook is er een chillkamer met zitzakken waar je muziek kan luisteren. Ik mag geen mobiel meenemen. Ook weer max. 15 minuten, zolang je nodig hebt om iets leuks te doen.
Maar ik zit het liefst in de klas. In Nederland vond ik het heel eng in de klas, maar in Amerika laten de kinderen je ook meer welkom voelen, dan heb je ook meer zin om te werken.
Ook zijn de vakken leuker (vb. filmpje van een tornado) maar je leert ook net zoveel buiten school.
Lucas zit in een klas van 25 leerlingen met een meester. Daarnaast zijn er verschillende vakmeesters (sport vb). In Nederland zijn geen schoolbussen, in Nederland kun je lopend of fietsend naar school en eet je in de klas. In Amerika moet je best wel schreeuwen om je stem te laten horen aan je vrienden, het is best druk.
Katinka: ook hebben jullie een speciaal vak:
Lucas en Alex: Social skills (leren koken, leren van omgangsregels): vb. als een kind alleen staat ga je naar dat kind toe en vraagt of je hem/haar kan helpen. Ze pesten helemaal niet, wel een beetje plagen maar nooit pesten. Staat zelfs een boete op en je kan ervoor naar de gevangenis.
Penny: Men gaat empathischer met elkaar om. Je voelt je meer een mens. Ze zeggen: “Wat fijn dat je er bent, wat gaan jullie genieten.” In Nederland was er een schoolleider die zei: “Autisme? Lever je ook een kooi? Sleutels hoeven niet.” Ook al is het uit angst dat ze een proces krijgen, ik ben blij dat het in Amerika niet gezegd wordt.
Angst 2: Befje (wat door advocaat wordt gedragen, heeft Katinka gekregen van een overleden kantoorgenoot) Angst om aangeklaagd te worden, dat ze niets kon doen voor een kind, school moest worden aangesproken maar ze was bang dat als ze heel boos werd, ze dan haar vak niet meer mocht doen, en dat gebeurde ook…Kind heeft wel recht op onderwijs.
Penny: In Amerika staat in de grondwet dat een kind recht heeft op onderwijs. Daar moet het gewoon. Inclusie zit in de cultuur: iedereen doet mee, let dus op elkaar. Een schoolleider gaf een instructie bij een sportdag: “We gaan er een leuke dag van maken. Als een kind raar doet, vraag dan wat er is en of je kan helpen. Maar niet buitensluiten. Voor elk probleem wordt een oplossing gezocht. Het moet een succes worden voor iedereen.” Dat wordt er met de paplepel ingegoten. In Nederland, als Pietje raar doet, dan loop je weg. In Amerika, als Pietje raar doet, dan vraag je wat er is.
Katinka: Dat ik mijn befje kwijt ben is niet zo erg, als er iets voor terug komt: dat ouders voor hun rechten opkomen.
Saskia (moeder) heeft wel goede ervaringen in Nederland: een school waar je welkom bent. Het kan wel. Zoon is enorm gegroeid, in die veiligheid kun je verder ontwikkelen. Hij is minder vaak boos, minder vaak depressief. Als de middelbare school zegt “Dan moet het een succes worden hier” dan weet je dat je goed zit. Het is mogelijk maar je moet net de juiste persoon treffen.
Katinka: Wat doe het met je als je niet meer buitengesloten wordt?
Alex: Het voelt van binnen volwassener… stukje sterker. In Nederland mocht ik veel niet, voelde ik me 4-5 jaar jonger dan ik werkelijk was : behandeld als een baby, geen verantwoordelijkheid. In Amerika doe ik allerlei vrijwilligerswerk en word ik behandeld als iemand van mijn leeftijd.
Katinka: ben je een soort Kameleon?
Alex: ja: nu ben ik trots, de scholen luisteren naar kinderen, verzinnen oplossingen, In Nederland was ik de jongen met autisme, in Amerika ben ik dat niet.
Katinka: hoe was de start?
Alex (13 jaar, groep 6): toen ik binnenkwam kon ik kiezen uit 3 verschillende klassen (30 leerlingen; 14 -16 lln of 3 lln): zitten allemaal in hetzelfde gebouw . In de pauzes komen deze klassen van hetzelfde jaar bij elkaar en lunchen samen. Ook doen ze samen activiteiten. Soms ook per groep: ieder krijgt altijd een prijs. Het leren gebeurt in je eigen klas. Als je fouten maakt zegt men niet : “waarom doe je dat (niet) ?“ maar kan ik je ergens mee helpen. Je bent niet slimmer of dommer dan anderen: ieder is wel ergens goed in. Het gaat erom dat we elkaar helpen. In mijn klas zitten kinderen die nog niet tot 10 kunnen tellen. Alle kinderen zitten in dezelfde groep maar krijgen werk dat bij hen past. Je zit bij elkaar in je groepje en iedereen helpt die ander als ze de kans krijgen, zodat leraren dat niet hoeven doen.
Katinka: dit is de droom van elke thuiszitter in Nederland.
Pauze
Katinka: Alex je ging ook naar de zomerschool en dat ging ook wel goed: hoe was dat want daar was veel minder begeleiding.
Alex: dat gaf wel veel meer stress, kinderen kregen minder hulp en de klas was drukker. Iedereen was meer bezig met zijn eigen dingen, er was te weinig hulp, iedereen was meer geïrriteerd.
Katinka: dus begeleiders zijn heel belangrijk. Zou je ook zonder begeleiders kunnen (vb. in een grote klas van 30?)
Alex: Ik word steeds meer zelfstandig, ik hoop ooit naar een klas van 30 te kunnen, dan heb ik meer vrienden! In Holland speelde ik ook buiten met vrienden. Tussen 7-10 jaar had ik een woedeprobleem, had eerst altijd erg veel ruzie met een jongen en dan later werd het mijn vriend.
Vriend van Alex: ik dacht vroeger: “Wat een irritant kind” maar als je hem beter kent snap je hoe hij echt is.
Katinka: Thuiszitten kost maatschappelijk een ton. Een begeleider kost minder, dat is een koopje! Amerika heeft het recht op onderwijs. In Nederland word je nergens geweigerd in het ziekenhuis.
Iemand uit het publiek: Is dat niet juist het probleem in Amerika, geweigerd worden in het ziekenhuis?
Penny: Het gaat over een grondhouding. Ook in Nederland zijn er de rechten van het kind op onderwijs, maar in er is ook een grondhouding van discriminatie en uitsluiting voor kinderen zoals Alex. In Amerika niet, je woont in hun district dus je komt, klaar. In het Amerikaanse onderwijs is er een empathische houding: ik zit in een zorgoverleg met professionals die Alex allemaal kennen en die zich bezighouden met wat Alex nodig heeft, met het helpen van het kind. Er worden afspraken gemaakt en die worden de volgende dag ook geregeld. In Nederland zat ik met mensen om tafel die Alex niet kenden en we hadden het vooral over budgetten. Afspraken werden niet gemaakt, dan kom je nergens. Geladen sfeer in zo’n gesprek. In Amerika is het budget per schooldistrict geregeld en is (desnoods 1 op 1) begeleiding voor elk kind verplicht. Je hebt geen keuze maar zij ook niet. Ook bemoeit men zich binnen de school meer met de opvoeding van je kind (gezondheid, beweging, gedragscorrectie). Er is op elke school een psycholoog aanwezig.
Ook kun je een schooladvocaat voor jou en je kind laten strijden en die wint dan ook. Ik heb die juist op afstand gehouden: school moet eerst de kans krijgen om het uit te zoeken met Alex. Ouders strijden wel veel meer in Amerika. Haar kinderen zitten op een openbare school en hoeven niet naar Princeton. Ik ging het eerste gesprek met school in met de tip: vooral veel vragen en niet vertellen. ….De strijd is weg want school zegt vooral: wat fijn dat je er bent…
Bij de Summerschool was geen begeleiding en ik belde met emotie. Toen zeiden ze: Wat fijn dat je belt want we willen allemaal dat het een succes wordt.
School heeft ook een opvoedingstaak: vertelt de kinderen hoe laat ze naar bed moeten, wat gezonde voeding is.
Katinka : In Nederland hebben we een unieke positie in de wereld : naast openbaar onderwijs wat inclusief moet zijn, ook bijzonder onderwijs wat onder verantwoordelijkheid van stichtingsbestuurders is gekomen. Nu valt het Openbare onderwijs daar ook onder. Krijg je rare dilemma’s als een wethouder die thuiszitters op een school wil plaatsen maar weigering krijgt van bestuurders. Ook kunnen ouders geen school meer oprichten.
Angst 3: Katinka glazen wereldbolletje van de Wereldschool (IVIO onderwijs): deze angst heeft te maken met de onderlinge verdeeldheid tussen ouders, onze samenleving.
Penny gaf aan dat ze blij was dat er een oceaan zat tussen Amerika en Nederland want toen ze besefte hoe goed Alex werd geholpen in het Amerikaanse onderwijs en hoe moeizaam het was in Nederland, kwam er veel woede boven. (Had de mensen wel over de tafel willen trekken): waarom ben ik akkoord gegaan met de gang van zaken in Nederland? Nederland pretendeert een gastvrij land te zijn, maar Nederland “sluit kinderen met een handicap buiten”. Gek genoeg includeert Nederland alles en iedereen die bijzonder is, behalve diegenen met een handicap.
Katinka ander voorbeeld : verzoek voor een kind met Down : schoolleider: “Als ik het kind plaats en het loopt op het plein, denken ze dat wij een school voor debielen zijn”. It takes a village to raise a child, maar dan moet iedereen wel mee doen.
Alex: In Amerika doe ik allerlei vrijwilligerswerk, in de kerk, bij het zwembad, ik mag naar school, maar in Nederland werd ik weggestuurd als ik honden wilde uitlaten of bij het museum kwam.
Katinka: Wat leren we de kinderen in Nederland als we zo met jongens als Alex omgaan?
Alex gaf aan dat hij in Nederland waarschijnlijk eenzaam was geworden en steeds ongelukkiger, en dan nooit ontdekt had dat hij sommen boven een miljoen kon maken ipv sommen tot 50. Alex sloot af met het bedanken van alle mensen met name van Centrum2Play die hadden gemaakt dat hij was geworden wie hij nu was.
Bedankt Alex, Lucas en Penny voor deze mooie avond.
Opgetekend door Suzanne Boomsma en Sandra Muller (Stichting AutiPassend Onderwijs Utrecht)